“Ai është i Pari (pa fillim), i Fundit (pa përfundim), më i Larti dhe më i Afërti. Ai është i Gjithëdijshëm për çdo gjë." [El-Hadid, 3]
Shpjegimi më i mirë i këtyre katër emrave të bukur dhe sqarimi i kuptimeve të tyre, është ai që ka ardhur në Sunetin Pejgamberik, kur Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – i është drejtuar Zotit të tij me këta emra, i është drejtuar Atij me fjalë që përmbajnë sqarimin e kuptimeve të këtyre emrave si dhe qartësojnë domethëniet e tyre.
Ka transmetuar Muslimi në Sahihun e tij, nga Ebu Hurejrah – radijAllahu ‘anhu – se ai ka thënë: I Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – na urdhëronte që kur të shtrihemi për të fjetur, të themi:
“O Allah! Ti je Zoti i qiejve, Zoti i tokës dhe Zoti i Arshit madhështor; je Zoti ynë dhe Zoti i gjithçkaje. Ti e nxjerr bimën nga fara dhe pemën nga bërthama. Ti e ke zbritur Teuratin, Inxhilin dhe Furkanin (Kur'anin). Kërkoj mbrojtjen Tënde prej të keqes së çdo gjëje, sepse vetëm Ti ke mundësi për këtë! O Allah! Ti je i Pari (pa fillim), dhe asgjë nuk ka ekzistuar para Teje dhe as me Ty! Ti je i Fundit (pa përfundim), e pas Teje nuk ngelet asgjë! Ti je më i Larti, dhe nuk ka asgjë sipër Teje! Ti je më i Afërti (me Dijen Tënde dhe Fuqinë Tënde) te krijesat dhe askush nuk është më afër te krijesat sesa Ti! Na bëj që t’i kryejmë obligimet tona ndaj Teje dhe ndaj krijesave të Tua dhe na ruaj nga varfëria!”
Pra, Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – në këtë lutje të përgjithshme, sqaroi kuptimet e të gjithë këtyre emrave dhe mohoi kuptimet e kundërta të tyre. Dhe pikërisht, kjo është shkalla më e lartë e sqarimit.
Shënim i përkthyesit:
Ka thënë Shejkh Ibën ‘Uthejmini, Allahu e mëshiroftë: “Ai është i Pari (pa fillim) dhe i Fundit (pa përfundim)”, kjo lidhet me kohën. “Ai është më i Larti dhe më i Afërti”, kjo lidhet me vendin, ngaqë Allahu i Patëmeta e i Lartësuar ka përfshirë çdo gjë, nga aspekti i kohës apo i vendit. El-Eu-uel është e kundërta e El-Aakhir, kurse Edh-Dhaahir është e kundërta e El-Baatin. I ka shpjeguar vetë Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – këta emra, e s’ka dyshim që ai është krijesa më e ditur për Fjalën e Allahut të Plotfuqishëm e të Madhërishëm. Ka thënë i Dërguari i Allahut – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem:
أنت الأول فليس قبلك شيء وأنت الآخر فليس بعدك شيء وأنت الظاهر فليس فوقك شيء وأنت الباطن فليس دونك شيء
“Ti je i Pari (pa fillim), dhe asgjë nuk ka ekzistuar para Teje dhe as me Ty! Ti je i Fundit (pa përfundim), e pas Teje nuk ngelet asgjë! Ti je më i Larti dhe nuk ka asgjë sipër Teje! Ti je më i Afërti (me Dijen Tënde dhe Fuqinë Tënde) te krijesat dhe askush nuk është më afër te krijesat sesa Ti!” Ky është kuptimi i tyre e s’mund të kenë kuptim tjetër sepse ai kuptim ka ardhur me argument, ashtu siç ka thënë autorin – Allahu e mëshiroftë. Pra, Ai është i Pari (El-Eu-uel), përpara çdo gjëje tjetër dhe çdo gjë tjetër vjen mbas Tij, si dhe Ai është i Fundit (El-Aakhir), mbas çdo gjëje tjetër. Ai është më i Larti (Edh-Dhaahir) dhe asgjë nuk është mbi Atë, si dhe Ai është më i Afërti (El-Baatin) dhe askush nuk i shpëton dot mbikëqyrjes së Tij, domethënë që Ai ka përfshirë çdo gjë, asgjë nuk i fshihet Atij, asgjë nuk e mposht Atë. Ky është kuptimi i emrit El-Baatin. Por, kuptimi i emrit El-Baatin nuk nuk është ‘i fshehti’, ngaqë fshehtësia bie ndesh me shfaqjen, kurse Allahu i Përsosur nga çdo mangësi, i Lartësuari, Ai është më i shfaquri dhe më i qarti nga çdo gjë tjetër. E si mund të jetë ndryshe, përderisa në çdo gjë ka shenjë të qartë që tregon për Të. Mirëpo, kuptimi i emrit El-Baatin është se Ai përfshin çdo gjë e asgjë nuk i shpëton Atij, domethënë asgjë nuk i shpëton dot diturisë së Tij, fuqisë së Tij, pushtetit të Tij, dëgjimit të Tij, shikimit të Tij, pra asgjë nuk shpëton dot nga të gjitha cilësitë e Tij.” [Shkëputur nga kaseta nr.34 e shpjegimit të poezisë ‘En-Nunijjeh’ të Ibën Kajjimit.]